عادت ها : کلید یک زندگی موفق
عادت ها از جمله مسائل مهم و بنیادی زندگی انسانها هستند که به طور مستقیم بر روند زندگی و عملکرد آنها در تمام مسائل تاثیر میگذارد. عادت ها به صورت رفتارهای خودکار و تکراری که بدون نیاز به تفکر ذهنی انجام میشوند، تعریف شده اند. این رفتارها اغلب به صورت ناخودآگاه در جریان زندگی انجام میشوند و به دلیل تکرار و استمرار آن، قدرتی عظیم در تشکیل شخصیت و زندگی انسان ها دارند.
عادتها میتواند به عنوان دوست یا دشمن زندگی ما عمل کنند. عادتهای مثبت مانند ورزش منظم، مطالعه، مراقبت از سلامتی، تغذیه مناسب و… میتوانند به بهبود کیفیت زندگی ما کمک و مسیر موفقیت و پیشرفت را برای ما آسانتر نمایند. از طرف دیگر عادتهای مانند تاخیر، افسردگی، پرخاشگری و… میتواند باعث افزایش استرس، افزاش وزن و کمرنگ شدن جلوه شخصیتی و اجتماعی انسانها شود.
از این رو شناخت و مدیریت عادتها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. با آگاهی از عادتها و توانایی تغییر آنها، میتوانیم به طور فعال بر روی بهبود زندگی و دستیابی به آرمانها و اهداف خود کار کنیم. در این راه تشخیص عادت ها ( از جمله عادتهای خوب و در مقابل آن عادتهای بد )، ایجاد عادتهای جدید، کنترل عادتهای موجود و استمرار روی عادتهای خوب از جمله چالشهایی است که باید با آنها در این سفر ماجراجویانه ( مسیر منتهی به موفقیت ) روبهرو شویم.
پس کمربندهای خود را محکم ببندید؛ زیرا قرار است با یک هواپیما با سرعت نور به سمت موفقیت حرکت کنیم.
معمولا واژه عادت به طور منفی درک میشود؛ زیرا اکثر افراد بر این باورند که این واژه در ارتباط با رفتارهای منفی کاربرد دارد. اما در واقع این واژه به خودی خود هیچ ارزش قضاوتی ندارد و به یک فرایند ذهنی اشاره دارد که بسته به نتایج، میتواند معنای مثبت یا منفی داشته باشد.
پس درواقع عادت به یک رفتار خودکار و تکراری اشاره دارد که شما آن را بدون نیاز به تفکر انجام میدهید. ممکن است تا به حال پیش آمده باشد که خودتان قصد ایجاد یک عادت را داشتید؛ اما عموما عادتها بدون آگاهی شما شکل میگیرند. هر روز شما با تعداد زیادی از عادتها که ممکن است حتی از ماهیت آن خبر نداشته باشید روبرو هستید.
یک روز عادی را در نظر بگیرید. از تمام رفتارهایی که انجام میدهید، به نظر شما چند نمونه به صورت خودکار و چند نمونه از آنها را بر مبنای دلیل و منطق انجام میدهید؟ به عنوان مثال ممکن است عادت داشته باشید که هر صبح یک فنجان چای بنوشید. قبل از رانندگی کمربند ایمنی خود را ببندید و یا سه روز در هفته، بعد از اتمام کار به باشگاه بدنسازی بروید. تمام این رفتارها میتوانند عمیقا در مسیرهای عصبی مغز شما جای بگیرند و تبدیل به یک عادت شوند.
سوال – اگه اینطوریه پس عادتهایی مثل خوردن، خوابیدن، آشامیدن و… چطور؟
پاسخ – سوال خوبیه! اندکی صبر! تا اخرین کلمه این مقاله رو مطالعه کن. خودت به پاسخ سوالت میرسی.
تاثیر طرز فکر روی عادت ها
طرز فکر یکی از عوامل مهم در شکلگیری عادتها است. همچنین انگیزه، باورها و ارزشهای فردی نیز در تعیین عادتها نقش اساسی دارند.
فردی که به طور مثبت به خود و قابلیتهایش اعتماد داشته باشد، احتمالا عادتهای سالمتری دارد. به عنوان مثال اگر یک فرد معتقد باشد که ورزش برای سلامتی او لازم و مفید است، احتمالا عادت ورزش را بهراحتی در روزمرهاش جای خواهد داد.
از طرف دیگر افرادی که به خودشان اعتماد ندارند یا به ویژه به قابلیتهای خود شک دارند، ممکن است دچار انجام عادتهای ناسالم و مضر شوند؛ زیرا اغلب بر این باورند که تغییر وضعیت یا ترک یک عادت برایشان غیرممکن است.
علاوه بر این روحیه و احساسات نیز نقش مهمی در تشکیل و حفظ عادتها دارند. افرادی که در موقعیتهای استرسزا یا ناامیدکننده قرار میگیرند، ممکن است به عادتهای بد متوسل شوند تا بدین طریق بتوانند از این احساسات فرار کنند.
به عنوان مثال میتوان به شخصی که در مواجهه با استرسکاری به عادت بد مصرف دخانیات یا خوردن غذاهای ناسالم روی آورده اشاره کرد. به عبارت دیگر عوامل روانی نقش بسزایی در توسعه و یا حتی تغییر عادات دارند و درک عمیق از این نقش میتواند به افراد کمک کند تا عادتهای مناسبتر و بهتری را برای زندگی خود ایجاد و در نهایت آنها را حفظ کنند.
دقت داشته باشید که طرز فکر جدید، عادات جدید خلق میکند و در نهایت این عادات جدید، نتایج جدید به ارمغان میآورد.
اثر گلوله برفی
اگر تابحال برفبازی رفته باشید، حتما دیدهاید که یک گلوله برفی هرچقدر بیشتر یک مسافت را طی کند بزرگتر و سنگینتر و خطرناکتر میشود. عادت های نامناسب نیز مانند گلولههای برفی هستند. هرچه بیشتر این عادت ها را با خود به همراهداشته باشیم، عادتهای بد در زندگیمان سنگینتر، بزرگتر و خطرناکتر خواهد شد. هرکدام از ما عادت های نامناسبی داریم که با تکرار، عمیقتر شده و ابعاد گستردهتری از شخصیت ما را در بر میگیرد.
حال تصور کنید که این گلوله برفی، عادتهای خوب هستند. به عنوان مثال شما تصمیم میگیرید که ورزش را ضامن سلامتی خود قرار دهید. با گذشت زمان، شما هنوز بر این تصمیم واقف هستید و حال این تصمیم تبدیل به روتین و عادت خوب شده است. اکنون با گذشت زمان و با توجه به استمرار شما، این عادت نتیجه فوقالعادهای به نام تناسب اندام برای شما به ارمغان آورده است.
چرخه شکلگیری عادت ها
داشتن عادت ها به انسان کمک میکند تا به طور موثرتری در زندگی گام بردارد. اما توجه داشتهباشید که عادتها اصولا در مکانیسمهای تکامل مغز ریشه دارد. قسمت قدیمیتر مغز مسئول غریزه بنیادی بقا و فرآیندهای یادگیری است. هنگامی که انسانها اولین بار به دنیا آمدند، اولین اولویت آنها بقا و زندهمان بود. آنها باید راهی برای یافتن غذا پیدا میث کردند و از خطرات دوری می کردند.
مغز آنها برای بقا کار میکرد. انسانهای اولیه زمانی که گرسنه بودند، هرچیزی که به دستشان میرسید میخوردند. اگر به آنها انرژی میداد و معدهشان احساس بهتری پیدا میکرد آن را به خاطر میسپردند تا وقتی که دوباره گرسنه شدند، از آن استفاده کنند. در مقابل اگر با خوردن آن احساس ناراحتی میکردند، خاطره آن را نیز ذخیره و یاد میگرفتند که دیگر از آن نخورند.
این رفتار با گذر زمان آنقدر تکرار شد که انسانهای اولیه اصلا به این فکر نمیکردند که چه غذایی برای خوردن مناسبتر است و از کدام غذا باید اجتناب کنند.
چرخه عادت ها چیست؟
حال قصد داریم در مورد چرخه عادت توضیح دهیم. امروزه انسانها توانایی حل مسائل خود را به شکل خلاقانهتری پیدا کردند. آنها هنوز از بخش قدیمی مغز خود در دوران مدرن استفاده میکنند؛ اما اغلب یک عنصر خلاق دیگر را نیز به آن اضافه میکنند.
این بخش جدیدتر مغز، میتواند روی ارتباط با بخش قدیمی مغز برای ایجاد عادت در رفتارهایی که ممکن است غیرمطلوب به نظر برسند، تأثیر بگذارد. در ادامه با توضیح یک مثال، بهتر مفهوم چرخه عادت را درک میکنید.
به عنوان مثال ممکن است پس از یک روز کاری طولانی، احساس خستگی مفرط و حتی استرس داشتهباشید و نیازمند چیزی باشید که این کسالت و استرس را کاهش دهد. بنابراین وارد آشپزخانه میشوید و یک کاسه بستنی که از قبل تهیه کردید و یا یک لیوان قهوه میل میکنید. طعم بستنی لذیذ است یا قهوه باعث آرامش میشود و در نهایت شما احساس بهتری پیدا میکنید.
دفعه بعد که دچار استرس شدید میشوید، فکر میکنید «خب آخرین باری که این احساس را داشتم، بستنی حالم را بهتر کرد.» بنابراین دوباره از همان بستنی میخورید. کمی که میگذرد شما حتی در مورد آن فکر نمیکنید و هر بار که استرس دارید، با میل غذا یا نوشیدنی دلخواه خود با آن مقابله میکنید. این رابطه بین استرس ( محرک )، خوردن غذا ( رفتار ) و احساس آرامش ( پاداش )را چرخه عادت میگویند.
فرق بین عادت های خوب و عادت های بد
هنگامی که یک عادت شکل میگیرد، مغز دیگر نیازی به کار سخت ندارد و به نظر میرسد که در حالت خودکار قرار میگیرد. شما یاد میگیرید که محرک، رفتار و پاداش را به یکدیگر مرتبط کنید؛ اما اغلب به پیامدهای طولانی مدت آن فکر نمیکنید. به عنوان مثال شاید یاد گرفتهباشید که سیگارکشیدن استرس شما را کاهش میدهد. بنابراین تا زمانی که به یک عمل خودکار تبدیل نشود، به این کار ادامه میدهید.
وقتی به سمت سیگار میروید، به پیامدهای منفی آن فکر نمیکنید و متاسفانه زمانی که این عادت در شما جای میگیرد، ترک آن دشوار خواهد بود؛ حتی در صورتی که بدانید سیگار یکی از عوامل اصلی مرگ و میر در جهان است و تاثیرات زیانبار زیادی برای محیط زیست دارد.
به طور کلی تفاوت عادتهای خوب و بد در این است که عادتهای بد پیامدهای منفی جسمی، عاطفی، روانی و اجتماعی دارند؛ در حالی که عادتهای خوب پیامدهای مثبتی را برای ما به ارمغان میآورد.
کارخانه عادت سازی
در فرایند عادتسازی و ایجاد عادتهای جدید، ما باید ۲ عنصر را شناسایی کنیم.
روتین |
روتین، اساس یک عادت است. عادت، تکرار یک رفتار و هر عادت، تکرار رفتارها در ضمیر ناخودآگاه است. اگر به طور آگاهانه در حال ایجاد یک عادت جدید هستید، بهتر است کمی زمان بگذارید و با دقت رفتارهای روتین خود را شناسایی کنید. |
نتیجه |
همیشه پس از انجام یک روتین ( همان عادت )، یک نتیجه حاصل خواهد شد. ممکن است فکر کنید که نتیجه حاصل شده یک کار روزمره است. مثلا ممکن است یک عادت ساده مثل مسواکزدن در شب باشد. نتیجه این روتین این است که با انجام آن، دندانهای شما سالم و زیبا خواهند بود. شناختن عادتهای بد معمولا پیچیدهتر است؛ زیرا نظارت برخی از آنها دشوار است. به عنوان مثال ارزیابی نتیجه یک رژیم غذایی سالم ساده نیست. ممکن است مصرف میوهها بخشی از روند سالمخوری شما باشد؛ اما اثرات آن بر سلامتی شما به راحتی قابل سنجش نیست. وقتی شما آگاهانه عادتسازی میکنید و یک عادت را ایجاد میکنید، بهتر است با دقت نتیجهای که آن عادت برای شما دارد را در نظر بگیرید. این نتیجه قابلاندازهگیری خواهد بود و پیگیری عملکرد عادت جدیدتان را آسانتر خواهد کرد. با ارزیابی و مشاهده روند نتیجهی خود، ممکن است بخواهید روتین خود را تغییر دهید تا با هدف مورد نظر شما هماهنگ شود. |
رهایی از عادت های بد
رهایی از عادتهای بد اغلب یک چالش بزرگ، اما امکانپذیر است. راههای مختلفی برای این کار وجود دارد. اما یکی از مهمترین آنها این است که شما آگاهی و شناخت کافی از عادت بدی که میخواهید تغییر پیدا کند داشتهباشید. این آگاهی شامل شناخت علتها و عوامل محرکی است که این عادت را تقویت میکند. به عنوان مثال شما میخواهید از عادت بد سیگارکشیدن رها شوید. اولین گام این است مواقع و مکانهای خاصی که شما را به سیگارکشیدن ترغیب می کند شناسایی و سپس تغییراتی در محیط یا رفتار خود ایجاد کنید تا این شرایط تضعیف شود.
برنامهریزی مطلوب برای جایگزینی عادت بد با یک عادت مفید نیز موثر است. این عادت میتواند جایگزینی مناسب برای عادتهای بد باشد و به شما کمک کند تا احساس کنترل بیشتری بر زندگی خود داشتهباشید. علاوه بر این درخواست پشتیبانی از دیگران و اعلام تصمیم رهایی از عادتهای بد به آنها میتواند در انجام این فرایند کمککننده باشد. این فرایند ممکن است زمانبر باشد ولی با تمرکز و تلاش مداوم، امکانپذیر است.
راهکارهای مدیریت عادت ها
مدیریت عادت ها میتواند یک فرایند موثر برای بهبود زندگی باشد. در ادامه، به برخی راهکارهای کلیدی برای مدیریت عادتها اشاره میکنیم:
آگاهی و شناخت از عادت ها
آگاهی و شناخت از عادتهای خود اولین گام مهم و ضروری در مدیریت آنهاست. با شناخت دقیق از عادتهایی که میخواهید تغییر دهید یا از آنها رهایی یابید، میتواند بهترین راهکارها را برای مقابله با آنها پیدا کنید. این شناخت شامل فهم عوامل محرک و پاداشهای مرتبط با هر عادت است.
به عنوان مثال ممکن است بیابید که یک عادت بد به عنوان پاسخ به استرس یا احساسات منفی در شما شکل گرفتهاست. یا یک عادت دیگر به عنوان یک راه حل موقت برای رفع خستگی ذهنی شما عمل کند. با شناخت دقیق این عوامل میتوانید بهترین استراتژیها را برای تغییر یا کنترل عادتهای خود پیدا کنید و به سمت اهداف خود با موفقیت گام بردارید.
تعیین اهداف برای عادت ها
تعیین اهداف در مدیریت عادتها یک مرحله بسیار مهم و حیاتی است. اهداف مشخص و قابل اندازهگیری باعث میشوند تا شما به صورت موثرتری به تغییر و توسعه خود بپردازید. اهداف باید قابل اندازهگیری و متعادل باشند. به عنوان مثال به جای اینکه اهداف کلی مثل “تغییر عادتهای بد” را تعیین کنید، بهتر است اهداف مشخص و قابل اندازهگیری را برای هر عادت خاص تعین کنید. مانند ” هر روز ۳۰ دقیقه ورزش کردن “.
اهداف قابل اندازهگیری به شما کمک میکند تا پیشرفت خود را بررسی نمایید و با انگیزه بیشتری به سمت اهداف خود حرکت کنید. همچنین اهداف باید متعادل باشند تا دستیابی به آنها برای شما معقول و واقعبینانهتر باشد تا احساس موفقیت و پیشرفت مداوم را تجربه و از انگیزه و اعتماد به نفس بالاتری برخوردار شوید.
تغییر محیط
تغییر محیط یکی از راههای موثر در مدیریت عادتها است که میتواند به شما کمک کند تا عادتهای جدیدی را ایجاد کنید و یا از عادتهای ناخواسته و بد رهایی یابید. محیط اطراف شما تاثیر بسیار زیادی بر عادتها و رفتار شما دارد و با تغییر آنها، میتوانید فرصتهای جدیدی برای تحول در رفتارهایتان ایجاد کنید.
به عنوان مثال اگر میخواهید ورزش را به عنوان یک عادت جدید به روزمره خود اضافه کنید، ممکن است با تغییر محیط خود مانند عضویت در یک باشگاه ورزشی یا ایجاد یک محیط ورزشی در منزل به سرعت انگیزه و انرژی لازم برای ورزش را پیدا میکنید.
از طرفی تغییر محیط میتواند به شما کمک کند از محیطها یا موقعیتهایی که باعث ایجاد یا تقویت عادتهای ناخواسته میشوند، دوری کنید. به عنوان مثال اگر میخواهید کمتر از سیگار استفاده کنید، اجتناب از محیطها یا افرادی که فرصت استعمال سیگار را فراهم میکنند، میتواند به شما کمک کند تا از قدرت بیشتری در برابر اجتناب از این عادت برخوردار شوید.
در نهایت تغییر محیط میتواند به شما کمک کند احساس تازگی و نوآوری در زندگی خود را تجربه و انگیزه بیشتری برای ایجاد تغییرات مثبت در زندگی خود پیدا کنید.
تقویت عادت های مفید
تقویت عادتهای مفید یک جنبه اساسی در مدیریت عادتها است که میتواند به شما کمک کند تا راهی پایدار برای بهبود زندگیتان بیابید. یکی از روشهای تقویت عادتهای مفید، ایجاد انگیزه برای انجام آن عادت و رفتار است. برای این کار میتوانید از خودتان این دو سوال را بپرسید:
سوال – چرا میخواهم این عادت را ایجاد کنم؟
سوال – چگونه انجام این عادت به من کمک میکند؟
این کار باعث میشود تا با افزایش درک و شفافیت درمورد مزایای انجام آن عادت، انگیزه و انرژی بیشتری داشتهباشید. همچنین ایجاد یک برنامه مشخص و سازمانیافته برای انجام عادتهای مفید میتواند به شما کمک کند تا به صورت منظم و مداوم این عادتها را تمرین و آنها را به عنوان بخشی از روزمرهخود انجام دهید.
علاوه بر این ایجاد یک محیط حمایتکننده در اطراف شما نیز میتواند به شما در تقویت عادتهای مفید کمک کند. اشتراکگذاری اهداف و پیشرفتهایتان با دیگران، دریافت حمایت از آنها و حضور در جمع افرادی که الگوی انگیزشی برای شما ایجاد میکنند، میتواند به شما در ایجاد و تقویت عادتهای مفید کمک کند.
پیگیری و انگیزه
انگیزه و پیگیری دو عنصر بسیار مهم در مدیریت عادت ها هستند که میتوانند تأثیر چشمگیری در موفقیت شما داشته باشند. پیگیری به معنای انجام مستمر و مداوم یک عادت یا روتین است و انگیزه نیز نیروی درونی است که شما را به انجام این عادتها تشویق میکند.
برای پیگیری موفقیتآمیز عادتهای مفید، مهم است که یک برنامهی پیگیری مشخص و قابل اجرا داشته باشید. این برنامه میتواند شامل روزهایی باشد که برای انجام عادتهای موردنظرتان همراه با روشهایی برای سنجش پیشرفت شما مانند نوشتن یادداشتها یا استفاده از اپلیکیشنهای مدیریت عادت اختصاص میدهید.
همچنین ایجاد یک سیستم پاداش و تشویق برای خود میتواند به شما کمک کند تا انگیزه بیشتری برای پیگیری عادتهای مفید داشته باشید. انگیزه نیز باعث میشود تا در هنگام مواجهه با مشکلات و موانع، شما از انجام عادتهای مفید خود دست نکشید و ادامه دهید. برای افزایش انگیزه میتوانید بازخوردهای مثبت از خودتان و دیگران را دریافت کنید. به اهداف و ارزشهای شخصیتان پایبند بمانید و از روشهای تغذیهی مثبت مانند خواندن کتابها یا گوش دادن به پادکستهای انگیزشی استفاده کنید.
هر یک از این راهکارها میتواند به شما کمک کند تا عادتهای خوبی را ایجاد کرده و از عادتهای بد رهایی پیدا کنید، اما مهمترین نکته این است که تلاش مداوم و انگیزه داشته باشید.
سخن دوستانه!
زندگی موفق و پربار، بیشتر از هر چیزی به عادت های ما بستگی دارد. عادتها، مانند ریشههای درختی است که زیر زمین پنهان شدهاند؛ آنها به طور مستقیم تأثیر بر رشد و توسعه ما دارند. ایجاد عادتهای خوب در زندگی، مانند بذرهای کوچکی است که اگر آنها را با دقت و مراقبت بکاریم، در آیندهای نه چندان دور، میتوانند به درختان بزرگ و پرباری تبدیل شوند. اما همچنان باید به خاطر داشته باشیم که رهایی از عادتهای بد نیز از همین اهمیت برخوردار است.
هر روز با انتخابهایمان، به زندگیمان شکل میدهیم. به همین دلیل، انتخاب عادتهایی که ما را به سمت پیشرفت و رشد هدایت میکنند، امری ضروری است. این عادتها میتوانند نقشی اساسی در تعیین مسیر موفقیت و شادی ما داشته باشند. بنابراین بیایید با تصمیمات کوچک و انتخابهای روزانهمان، به سوی آرامش درونی و رضایت از زندگی پیش برویم.
رهایی از عادتهای بد نیز یک سفر است؛ سفری که با تصمیم، اراده و انگیزه آغاز میشود. این سفر ممکن است دشوار و پر چالش باشد اما این با اراده ماست که میتوانیم از آن عبور کنیم و به سوی بهترین نسخه خود پیش برویم. با ایجاد تصمیمات مستمر و قدمهای کوچک، میتوانیم به تغییر و بهبود مستمر دست یابیم و از زندگیمان لذت ببریم.
پس بیایید با انرژی و انگیزه، به ایجاد عادتهایی که زندگی ما را زیباتر و مفیدتر میکنند، بپردازیم. هر روز، یک قدم کوچک، یک تصمیم کوچک، یک تغییر کوچک؛ اینها همه برای رسیدن به بهترین ورژن خودمان است. به یاد داشته باشید که موفقیت و شادی، نه تنها در جزئیات بزرگ، بلکه در جزئیات کوچک زندگی ما نهفته است.
دیدگاهتان را بنویسید